De verdachte van de aanslag op de Slowaakse premier Fico woensdag blijft langer vastzitten. Dat heeft de rechtbank waar de verdachte vandaag werd voorgeleid besloten.
De voorgeleiding is een noodzakelijke procedurele stap om de verdachte, een 71-jarige man, langer vast te kunnen houden. Volgens de rechter is dat nodig omdat er gevaar is dat de man vlucht of nieuwe misdaden begaat, schrijven lokale media.
Het gerechtsgebouw in Pezinok, vlak bij de hoofdstad Bratislava, werd afgeschermd door zwaarbewapende politiemensen. De pers mocht niet naar binnen en moest buiten wachten voor een hek.
De autoriteiten hebben verder geen informatie verstrekt over de verdachte. Ze zeiden alleen dat de man niet behoort tot een politieke groep, al had hij mogelijk wel een politiek motief. Hij zou het niet eens zijn met het beleid van Fico en met de ontslagen bij de Slowaakse publieke omroep.
Media meldden eerder dat de man een wapenvergunning had. Hij heeft gewerkt als beveiliger in een winkelcentrum en staat ook bekend als amateurdichter. Gisteren is de politie even met de verdachte naar zijn woning gegaan om een computer en andere documenten op te halen.
Premier Fico ligt nog steeds in zorgwekkende toestand in het ziekenhuis. Gisteren is hij opnieuw geopereerd. Artsen zeggen dat het nog wel een paar dagen duurt voor duidelijk is hoe de gezondheidstoestand van Fico zich verder ontwikkelt.
Na de aanslag zijn in Slowakije diverse politici en gezinsleden met de dood bedreigd. Een van hen is de liberale oppositieleider Simecka. Ook op sociale media is het aantal dreigtweets toegenomen.
Premier Fico kwam in oktober vorig jaar opnieuw aan de macht, na een uitgesproken pro-Russische campagne. Eerder was hij al premier van het land tussen 2006 en 2010 en tussen 2012 en 2018. In 2014 keurde hij als premier EU-sancties tegen Rusland af.
Hij trad in 2018 af in de nasleep van de moord op onderzoeksjournalist Ján Kuciak, die corruptie in verband had gebracht met de regering van Fico.
Het Eurovisie Songfestival eindigde een week geleden voor Joost Klein in een domper, maar dat heeft allesbehalve een negatief effect op zijn populariteit. In 21 Europese landen staat Kleins Europapa namelijk in de lijst van de 50 meest afgespeelde liedjes op Spotify.
Ook in andere hitlijsten en bij Apple Music doet de Nederlandse inzending voor het songfestival het goed. Klein heeft in Nederland, België en de drie Baltische staten (Estland, Letland en Litouwen) een nummer 1-hit te pakken op Spotify. In Oostenrijk en Finland staat Europapa op nummer 2. In Zweden, IJsland en Luxemburg staat het nummer in de top 5.
Wereldwijd staat Kleins pan-Europese happy hardcore-hit op nummer 31 van de meest afgespeelde nummers van de week. Dat is een stuk hoger dan de winnaar van het Songfestival, The Code van de Zwitserse artiest Nemo, dat op nummer 44 staat. The Code staat overigens ook hoog in veel Europese lijsten.
In Frankrijk, Hongarije, Italië, Portugal, Spanje en het Verenigd Koninkrijk ontbreekt Europapa in de hitlijsten van de populairste streamingdienst.
In totaal is Europapa inmiddels nu ruim 69 miljoen keer beluisterd op Spotify. Kleins grootste hit tot nu toe, Friesenjung, is met ruim 137 miljoen plays nog altijd zijn best beluisterde liedje.
Op Youtube zijn de videoclip van Europapa en het optreden van Joost Klein in de tweede halve finale van het songfestival samen 42 miljoen keer bekeken. In de reacties op Youtube wordt het lied door meerdere mensen "het meest Eurovisie lied ooit" genoemd en veel mensen steken Klein een hart onder de riem na zijn diskwalificatie.
Klein werd gediskwalificeerd door songfestivalorganisator EBU, omdat hij na een optreden in Malmö een medewerker van het songfestival zou hebben bedreigd.
Ruim een week na het incident is nog steeds niet duidelijk wat er nou precies gebeurde achter de schermen. Gisteren zei Joost Kleins advocaat tegen Zweedse media dat Klein volgens hem "geen enkel strafbaar feit" heeft gepleegd.
Volgens zijn advocaat werd Klein tegen de afspraak in gefilmd na zijn optreden en heeft hij daar wat van gezegd en daarbij duwde hij de camera van de filmende vrouw weg. De directeur-generaal van de EBU zei vorig weekend dat de betrokken cameravrouw "een ander verhaal" over het incident zou hebben. Het besluit om Klein te diskwalificeren werd volgens de EBU unaniem genomen.
Klein moet volgens zijn advocaat mogelijk begin juni voorkomen in het Zweedse Malmö.
Voor de tweede keer binnen een dag hebben koperdieven toegeslagen. Langs het spoor bij Glimmen, vlak bij Groningen, zijn afgelopen nacht in totaal zestien kabels gestolen van elk ongeveer vijf meter lengte. Door de koperdiefstal was er urenlang geen treinverkeer mogelijk tussen Groningen Europapark en Assen.
"Verbazingwekkend dat iemand zijn leven in de waagschaal legt voor wat koper", zegt Mirjam de Witte, woordvoerder van spoorbeheerder ProRail, in een reactie op de diefstal tegen RTV Noord.
Omdat de kabels worden gebruikt voor onder meer de bediening van seinen en wissels kon de NS vanochtend aanvankelijk geen treinen laten rijden. "We hebben het treinverkeer eerst helemaal stilgelegd, omdat bijvoorbeeld overwegen niet meer sloten. Dat is levensgevaarlijk", aldus De Witte.
In de loop van de ochtend konden er wel weer treinen rijden. Vanaf 10.00 uur was het treinverkeer tussen Groningen Europapark en Assen weer normaal.
De diefstal in Glimmen volgt op de koperdiefstal gisteren in een transformatorhuisje in Schiedam. Als gevolg daarvan zaten enkele honderden huizen in de buurt een deel van de dag zonder stroom. "Ze mogen van geluk spreken dat ze niet zijn geëlektrocuteerd", zei een woordvoerder van netbeheerder Stedin gisteren over de dieven.
Eind januari werd er ook al koper gestolen uit een transformatorhuisje, toen in Oude Pekela. Het roept de vraag op of er opnieuw koperdievenbendes actief zijn, zoals een paar jaar geleden. "Het probleem is nooit helemaal weggeweest", zegt een woordvoerder van de politie in Den Haag.
"Het is dus moeilijk om te spreken van een nieuwe trend. Het enige dat je kunt zeggen is dat er een directe relatie is tussen de diefstal en de prijs van koper. En die prijs is hoog op dit moment."
Koper kost op dit moment 7,20 euro per kilo. Eind december was dat nog 6,50 euro, terwijl een veelgebruikt alternatief als aluminium ruim een euro per kilo kost.
Bij eerdere koperdiefstallen plaatste ProRail langs het spoor extra camera's. Maar diefstal voorkomen is lastig, zegt woordvoerder De Witte. "Dit is gebeurd in landelijk gebied. We kunnen niet overal langs het spoor camera's ophangen, dat is niet te doen."
Ook verplaatsen koperdieven geregeld hun werkterrein. Zo nam het aantal koperdiefstallen bij parken met zonnepanelen vorig jaar toe. "Zodra het stelen van koper wat oplevert, wordt het gestolen", aldus een woordvoerder van branchevereniging Holland Solar toen.
Het is een kort zinnetje in het coalitieakkoord, maar er gaat een lange en controversiële geschiedenis aan vooraf: het voornemen om de Nederlandse ambassade in Israël naar Jeruzalem te verplaatsen.
Er moet volgens de nieuwe coalitie worden onderzocht "wanneer verplaatsing van de ambassade naar Jeruzalem op een daartoe geschikt moment kan plaatsvinden". Nederland heeft, net als negentig andere landen, de eigen ambassade in Tel Aviv vanwege de betwiste status van Jeruzalem. Israël claimt Jeruzalem als hoofdstad, maar volgens de Verenigde Naties is Oost-Jeruzalem onderdeel van "door Israël bezette gebieden".
Er zitten momenteel vijf buitenlandse ambassades in Jeruzalem. De Amerikaanse ambassade is daar in 2018 naartoe verplaatst door president Trump. Daarna volgden Guatemala, Honduras, Kosovo en Papoea-Nieuw-Guinea.
Een paar uur na het bekendmaken van het voornemen uit Den Haag kwam de eerste reactie in de Israëlische pers. The Times of Israel noemde het een voornemen "zonder precedent in West-Europese coalitieakkoorden".
De nieuwssite beschreef Geert Wilders, die zich in de coalitieonderhandelingen sterk maakte voor de verhuizing van de ambassade, als een "uitgesproken supporter van Israël". De site haalde een citaat aan uit 2013, toen Wilders Jeruzalem in een toespraak "de enige ware hoofdstad van Israël" noemde.
Maar in Nederland is er kritiek op de beoogde stap. "Ik vind het niet verstandig", zegt Ben Bot, oud-minister van Buitenlandse Zaken. "In Nederland is er een grote meerderheid die Israël niet extra wil belonen met deze stap. Het is een signaal van vertrouwen in de omstreden regering van premier Netanyahu. Het is ook een omstreden zet, omdat het ingaat tegen resoluties van de Verenigde Naties."
Bot verwijst naar resolutie 478 van de VN-Veiligheidsraad, uit 1980, die landen met diplomatieke missies in Jeruzalem opriep om ze daar weg te halen. Dat deed de Veiligheidsraad kort nadat de Israëlische Knesset de zogenoemde basiswet goedkeurde waarin Jeruzalem "de eeuwige en ondeelbare hoofdstad van Israël" werd genoemd.
Tot 1980 waren er al dertien buitenlandse ambassades gevestigd in Jeruzalem. Ook Nederland had er daar een, als enige Europese land. Alle andere ambassades waren van landen in Latijns-Amerika en de Cariben.
Maar nadat Israël aanspraak maakte op Jeruzalem via de basiswet, gaven alle dertien landen met een ambassade in Jeruzalem gehoor aan de VN-oproep om hun ambassade daar weg te halen. Nederland dus ook.
Daarom ziet Ronny Naftaniel de intentie om de Nederlandse ambassade terug te verplaatsen naar Jeruzalem als "het rechtzetten van een historische vergissing". Naftaniel, oud-directeur van Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), zegt dat veel landen en dus ook Nederland vertrokken uit Jeruzalem vanwege druk uit de Arabische wereld.
"Arabische regeringen dreigden de diplomatieke betrekkingen te verbreken met landen met ambassades in Jeruzalem. Dus vertrokken die landen. Maar zulke stappen moet je niet onder druk zetten. Daarom is het voornemen van de nieuwe coalitie een geval van historische rechtvaardigheid".
Lijnrecht daartegenover staat oud-diplomaat Nikolaos van Dam, die ambassadeur was in verschillende landen in het Midden-Oosten. Hij stelt dat het terugverplaatsen van de ambassade naar Jeruzalem neerkomt op een "erkenning van de Israëlische annexatie van Oost-Jeruzalem en een ondermijning van het internationaal recht".
Volgens Van Dam bestaat er een tendens in Nederland, Israël en de Verenigde Staten om het internationaal recht "aan hun laars te lappen". Met als gevolg dat "andere landen zeggen: dan doen wij dat ook".
Er zijn ook pragmatische redenen om de ambassade niet te verplaatsen, zegt oud-CDA-minister Bot. "Je isoleert je ermee. Nederland gaat in zijn eentje een stap zetten naar voorbeeld van Trump, terwijl alle Europese landen waar we samen mee optrekken in Tel Aviv blijven met hun ambassades. En je voegt je bij een rijtje landen die niet bepaald hoog in de pikorde zitten. Ik vind dit toch niet gewenst."
Oud-CIDI-directeur Naftaniel ziet het probleem niet. "De regering van Israël zit in Jeruzalem, de Knesset zit daar ook, dus voor de ambassade is het een doelgerichtere locatie", zegt hij.
"Nee, Nederland isoleert zich niet, behalve ten opzichte van sommige Arabische landen. Die zullen niet blij zijn met de stap, maar als je voet bij stuk houdt, gaat dat over. Dit gaat om solidariteit met Israël en het respecteren van de eeuwenoude band tussen het Joodse volk en Jeruzalem."