De trossen zijn los. Sleepboten trekken de Tromp los van de kade in de militaire haven van Singapore. Van het ene kruitvat naar het andere: na de Rode Zee zet de bemanning van het marinefregat koers naar de Zuid-Chinese Zee. Een doorvaart door de Straat van Taiwan wordt niet bij voorbaat uitgesloten. "Daar waar het internationaal recht zegt dat er vrije doorvaart mogelijk is, kan het zijn dat de Tromp daar gaat varen."
De ruim 200-koppige bemanning van commandant Yvonne van Beusekom heeft in Singapore even op adem kunnen komen na de inzet in de Rode Zee. "De scheepvaart wordt daar bedreigd", zegt ze, refererend aan de drones en raketten van de Houthi's. "We hebben er geopereerd met de hoogste dreiging. Dat betekent dat we op elk moment gereed waren om eventuele dreiging weg te nemen en de scheepvaart te beschermen."
Kaarten aan de wand laten zien waar het schip vandaan komt, met een ingetekende stippellijn die Den Helder, via de Rode Zee, met Zuidoost-Azië verbindt. Vaak laat de Nederlandse marine zich niet meer zien in dit deel van de wereld. De Tromp was er voor het laatst in 2007.
Den Haag heeft de ambitie elke twee jaar een schip naar 'de Oost' te sturen. En dus is, na de Evertsen in 2021, nu ook de Tromp terug. "De marine vertegenwoordigt de handelsbelangen van ons land", vertelt ze. "Dit is een belangrijk gebied voor Nederland, omdat die handel daar plaatsvindt. Daarom zullen we ook door de Zuid-Chinese Zee varen."
De Spratly's, de Paracel-eilanden: de lijst met betwiste gebieden is lang. "Niet alle eilanden zijn voor Nederland betwist", zegt Van Beusekom daarover. "We kijken naar het internationaal recht. Waar mogen we wel en niet varen? Wij zullen dat proberen op een normale manier gewoon doorgang te vinden naar daar waar we naartoe willen. Dat doen we in de Noordzee, de Oostzee en dus ook in de Zuid-Chinese Zee."
"Een grote uitdaging voor China", noemt Wu Shicun van het Huayang Research Center for Maritime Cooperation doorvaarten als deze. "Niet alleen omdat er geen wet is waar alle partijen zich aan willen houden, ook vanwege de geopolitieke aard ervan."
Wetten zijn er wel. In 2016 nog toetste het Arbitragehof in Den Haag dat China geen aanspraak kan maken op grote delen van de Zuid-Chinese Zee. "Voor China is het onmogelijk deze uitspraak te respecteren omdat het de Chinese soevereiniteit volledig ontkent", zegt Wu.
In Japan zal de Tromp in elk geval een warm welkom genieten. "Zowel voor Japan, als voor landen in Europa geldt dat hun economie en levensstandaard afhangt van transport over zee", zegt oud-minister van Defensie van het land Itsunori Onodera desgevraagd.
"De havenbezoeken van Europese marineschepen aan Japan zijn belangrijk. Dat NAVO-landen sterke interesse tonen in de regio geeft een sterk signaal af in de regio waar het gaat om afschrikking," aldus de voormalig defensie-chef. Afschrikking richting China, lijkt hij te willen zeggen.
Termen die ook vanuit Taiwan klinken. "Europese landen, ook Nederland, moeten zich realiseren dat hun economische en technologische belangen direct verweven zijn met een potentieel conflict in de Straat van Taiwan", stelde Roy Chun Lee eerder in gesprek met Nieuwsuur.
Bij de Evertsen werd een doorvaart door de Straat van Taiwan vooraf goeddeels uitgesloten, ook om China niet onnodig te provoceren. Tijden zijn veranderd, zo lijkt het. "Dat kan een mogelijkheid zijn", zegt Van Beusekom. "We zijn nog bezig met de planning, het is nog niet bekend waar we exact gaan varen."
Dat zal ook afhangen van de spanningen in de Straat. Maandag vindt in Taipei de inauguratie plaats van de nieuwe Taiwanese president William Lai Tsing-te, de derde presidentstermijn op rij voor de China-kritische DPP .
In aanloop daarnaartoe spotte Taiwan in de afgelopen dagen wederom vele tientallen Chinese gevechtsvliegtuigen in en rond de Straat van Taiwan. Oorlogsschepen van het Volksbevrijdingsleger varen in de wateren rond het eiland.
"We kijken natuurlijk wat er om ons heen daar gebeurt: wat vaart daar, wat vliegt daar, wat zit er eventueel onder water?", zegt van Beusekom. "We zijn op de hoogte van alles wat China onderneemt. Er is geen directe dreiging voor de Tromp."
Een schilderij van Vincent van Gogh is op een veiling in New York verkocht voor omgerekend 30,5 miljoen euro. Het gaat om Coin de jardin avec papillons, wat 'tuinhoek met vlinders' betekent, en is vermoedelijk geschilderd in de lente van 1887.
Op het schilderij zijn vlinders te zien die boven een bloembed vliegen in een openbare tuin in Asnières, ten noorden van Parijs, aan de Seine. Van Gogh was in 1886 naar Parijs gekomen en ging een jaar later regelmatig de stad uit om te schilderen.
Het dichtbij gelegen Asnières was voor hem een geliefde bestemming, net als voor dagjesmensen en andere kunstenaars als Claude Monet. Van Gogh wandelde dagelijks vanuit Parijs de 5 kilometer naar het dorp, waar hij tientallen schilderijen zou maken.
Vooraf was het werk geschat op een bedrag tussen ongeveer 25 en 32 miljoen euro. Op een veiling in 2018 werd het niet verkocht toen de minimale prijs van 27,5 miljoen euro te hoog bleek.
Het werk van Van Gogh was overigens niet het topstuk op de veiling gisteravond. Dat was Flowers van Andy Warhol uit 1964, dat voor omgerekend ruim 32,5 miljoen euro werd verkocht na een biedingsstrijd van 5 minuten.
A Lawn Being Sprinkled uit 1967 van David Hockney ging voor ruim 26 miljoen euro onder de hamer. Dat werk kwam uit de collectie van de vorig jaar overleden regisseur Norman Lear.
De top van het CDA was in de zomer van 2022 bereid het kabinet-Rutte IV te laten vallen over de stikstofdoelen. Dat zei demissionair staatssecretaris Vivianne Heijnen (CDA) gisteravond in het NOS-radioprogramma Met het Oog op Morgen op NPO Radio 1.
Toenmalig partijleider Wopke Hoekstra van het CDA stelde toen in een interview de afspraak in het regeerakkoord ter discussie dat de stikstofuitstoot in 2030 gehalveerd moest zijn. Het stikstofdoel was "niet heilig", zei Hoekstra. Daarmee liet hij een belangrijke coalitieafspraak los.
Dat leidde tot grote politieke beroering, onder meer bij de VVD en VVD-minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof, die het jaartal 2030 juist te vuur en te zwaard verdedigde. Ook voor coalitiepartij D66 woog de afspraak buitengewoon zwaar.
Het CDA accepteerde dat de uitspraak van Hoekstra kon leiden tot de val van het kabinet, zegt Heijnen. "Wij hebben toen wel gezegd: als dat de consequentie is, dan aanvaarden wij die. Dus wij zijn toen met z'n allen achter Wopke gaan staan en hebben gezegd als team: doe dit maar, wij vinden dit en dan heb je ook de ruimte om dit te zeggen."
Na het interview met Hoekstra zei premier Rutte "staatsrechtelijk een vraagteken" bij de uitspraken te zetten. "Maar het kan denk ik nét", voegde hij eraan toe.
De premier wees er destijds op dat Hoekstra lid is van het kabinet, maar ook partijleider van het CDA. Volgens Rutte had een partijleider wat meer ruimte om zich partijpolitiek te uiten dan kabinetsleden die dat niet zijn. "Daar is enige ruimte voor, maar het moet natuurlijk wel uitzondering blijven."
Hoekstra verklaarde later dat hij de uitspraak had gedaan omdat de verbinding met de samenleving volgens hem aan het wegvallen was. Hij was van mening dat alles in het werk moest worden gesteld om die verbinding weer te herstellen.
Dat herstel zou volgens hem niet lukken als er niemand aan tafel zat, doelend op de boeren die niet met stikstofbemiddelaar Remkes om tafel wilden. Hoekstra zei na het interview best te begrijpen dat zijn uitspraken tot opgetrokken wenkbrauwen hebben geleid, maar dat het juist zijn bedoeling was om de dialoog weer op gang te brengen.
Remkes was aangesteld om het vertrouwen tussen boeren, natuurorganisaties en de overheid te herstellen.
Een groep van ruim honderd pro-Palestijnse betogers die vanavond de Stopera in Amsterdam binnenviel, is door de politie uit het gebouw gezet. De demonstranten hielden een sit-in aan de stadhuiskant van het gebouw. Ze scandeerden onder meer dat burgemeester Halsema moet opstappen.
De gemeente droeg de demonstranten na een klein uur op het pand te verlaten, schrijft de politie op X. "Een aanwezige van de gemeente heeft de demonstranten meermaals gevraagd te vertrekken", zegt een politiewoordvoerder.
Op sociale media gaan beelden rond van agenten die de demonstranten het gebouw uitwerken. "Wij moeten ingrijpen als mensen drie keer gevraagd zijn het pand te verlaten en ze dat niet doen", zegt de woordvoerder daarover.
Een groep demonstranten die het gebouw opnieuw binnen probeerde te komen, werd door de politie met wapenstokken tegengehouden. Buiten de Stopera was de politie met paarden aanwezig om de demonstranten weg te drijven. Ook stonden op het plein busjes van de ME. Een van de demonstranten is gearresteerd vanwege het gooien van stenen naar de paarden en ruiters. De verdachte is inmiddels weer vrij.
Beelden van de sit-in eerder op de avond, voordat de politie ingreep:
Inmiddels is zowel het plein van de Stopera als het gebouw zelf leeg. Stadsomroep AT5 schreef dat de demonstranten van plan waren het protest voort te zetten op de Dam. Daar waren rond 21.00 uur enkele tientallen aanwezig, maar dat groepje viel al snel uiteen.
De Stopera is een complex in het centrum van de stad met daarin het stadhuis van Amsterdam en het theater van de Nationale Opera & Ballet. De geplande voorstelling is wel doorgegaan.
Op X gingen eerder vanavond beelden rond van de sit-in, waarbij tientallen demonstranten op de grond zaten en "Hey ho, Femke has to go" scandeerden, een verwijzing naar burgemeester Halsema. Ook zongen ze "Tout le monde déteste la police" (iedereen haat de politie), een leus die in Frankrijk is gebruikt bij demonstraties tegen politiegeweld.
Een journalist van Het Parool legde vast hoe een bezoeker van de opera op de grond viel:
Enkele tientallen betogers bivakkeerden aan het einde van de middag met een paar tenten op de binnenplaats van de Oudemanhuispoort van de Universiteit van Amsterdam. Een aantal demonstranten drong een gebouw van de universiteit binnen. Daarop kwam de politie in actie, die daarbij wapenstokken en pepperspray gebruikte.
De politie leidde de demonstranten vervolgens weg van het terrein. Die liepen daarop in een groeiende stoet door de binnenstad, uiteindelijk naar de nabijgelegen Stopera.
Eerder meldde de UvA aangifte te hebben gedaan van erfvredebreuk en huisvredebreuk, maar de universiteit zet die aangifte toch niet door omdat de actievoerders volgens hen vrijwillig zijn vertrokken.
Eerder vanavond sprak de woordvoerder over een "intimiderende sfeer" aan het begin van het protest. "Maar uiteindelijk zijn de betogers vredig samen met de politie vertrokken." Een politiewoordvoerder meldde eerder vanavond dat er een onrustige sfeer hing bij het universiteitsgebouw en dat demonstranten door de linie van de politie probeerden te breken.
De universiteit zegt ruimte te bieden aan protest en demonstratie. "Maar het bezetten van gebouwen, het opzetten van een tentenkamp en het dragen van gezichtsbedekking zijn hierbij niet toegestaan." Uit voorzorg blijven alle universiteitsgebouwen vanavond dicht.