EU-landen zijn het vandaag eens geworden over het toelaten van bewerkte dierlijke mest als vervanger voor kunstmest. Nederlandse kabinetten lobbyden jarenlang om deze bewerkte variant van dierlijke mest, die Renure wordt genoemd, als kunstmest aangemerkt te krijgen.
Vanochtend stemde een belangrijk EU-comité in met de toelating van Renure. In dat comité zitten experts uit alle EU-landen. Daarmee is de toelating van Renure zo goed als zeker. Wel kunnen het Europees Parlement en de EU-landen nog een paar maanden bezwaar maken. De verwachting is niet dat dat nog gebeurt.
Demissionair minister van Landbouw Femke Wiersma noemt de goedkeuring "een enorme mijlpaal voor de Nederlandse landbouw". Renure heeft potentieel verschillende voordelen. Zo kan het een gedeeltelijke oplossing zijn voor het mestoverschot. En het maakt de EU minder afhankelijk van Russische kunstmest.
De vraag is in hoeverre we die voordelen ook echt in de praktijk gaan terugzien, want aan het gebruik van Renure zitten nog veel haken en ogen.
Veel boeren kampen op dit moment met een mestoverschot. Zij mogen vanwege Europese milieuregels maar een deel van de poep en plas van hun vee uitrijden over hun land. Om van de mest die ze overhouden af te komen, moeten ze geld betalen. Dat kan tot tienduizenden euro's kosten.
Van kunstmest mogen ze veel meer gebruiken, omdat daarbij minder schadelijke stoffen vrijkomen. Dankzij de goedkeuring van Renure kan een deel van de echte, dierlijke mest dus worden omgezet naar een soort kunstmest. Daardoor kunnen boeren de bewerkte dierlijke mest alsnog uitrijden over land en houden ze minder mest over waar ze tegen kosten van af moeten.
Het klinkt ideaal, maar toch is de oplossing niet zo simpel. Het bewerken van dierlijke mest tot Renure kost namelijk veel energie en er zijn speciale machines voor nodig. En dus kost het maken van Renure veel geld, zegt onderzoeker Inge Regelink (WUR). "Het gaat om dure installaties en complexe technieken. Daardoor blijven de kosten hoog."
Volgens Regelink zullen boeren op korte termijn dus weinig profijt hebben van Renure. Op de lange termijn kan het wel degelijk een bijdrage leveren aan het oplossen van het mestoverschot. Daarvoor moeten dan wel nog betere technieken worden ontwikkeld. "Daarnaast zullen er ook altijd nog andere maatregelen nodig zijn."
In het voorstel van de Europese Commissie staat dat maar een aantal technieken worden toegestaan om de dierlijke mest te verwerken tot Renure. Vanwege veiligheidseisen en om te voorkomen dat de dierlijke mest alsnog tot extra milieuschade leidt, zijn er voorwaarden verbonden aan de productie. Regelink: "Bedrijven moeten daarom aantonen dat de juiste technieken worden ingezet en de Renure voldoet aan de Europese eisen."
Een andere voorwaarde van de EU is dat het gebruik van Renure niet mag leiden tot een grotere veestapel of extra productie van dierlijke mest. Daar moet Nederland dus op toezien. Volgens minister Wiersma gaat Nederland "snel aan de slag om de toepassing in de praktijk te brengen".
Een tweede voordeel van dierlijke mest als kunstmestvervanger is dat boeren minder echte kunstmest hoeven te importeren uit andere landen. Veel kunstmest komt op dit moment nog uit Rusland, een grote kunstmestexporteur.
Om de voedselzekerheid niet in gevaar te brengen was kunstmest lang geen onderdeel van de sancties die de EU instelde tegen Rusland na de inval in Oekraïne.
Daar is dit jaar verandering in gekomen. Sinds 1 juli gelden er in de EU hogere heffingen op Russische kunstmest. Die zullen de komende jaren verder oplopen. De Europese Commissie wil zo de afhankelijkheid van Rusland verder afbouwen.
Maar ook hier zal Renure niet alles oplossen, waarschuwt Regelink. Er is niet genoeg mest om alle kunstmest te vervangen. "Het helpt maar een beetje."
De Taliban in Afghanistan verbieden boeken die door vrouwen zijn geschreven in het universitair onderwijs. Ook is het niet langer toegestaan vakken zoals mensenrechten en democratie te onderwijzen, omdat deze volgens de Taliban "in strijd zijn met de sharia en het beleid van de Taliban".
Zes van de in totaal achttien universitaire vakken die de Taliban verbieden, gaan specifiek over de rechten van vrouwen, zoals gender en ontwikkeling, de rol van vrouwen en communicatie, en vrouwensociologie. Ook vakken over constitutioneel recht, goed bestuur, islamitische politieke bewegingen, filosofie en seksuele intimidatie verdwijnen.
In totaal verbieden de Taliban 670 studieboeken, waarvan 140 geschreven zijn geschreven door vrouwen. Een daarvan heet Veiligheid in het chemisch laboratorium. De Taliban noemen de boeken zorgwekkend.
Zakia Adeli, voormalig onderminister van Justitie laat aan de BBC weten niet verrast te zijn door de nieuwe maatregel. "Gezien de vrouwonvriendelijke mentaliteit van de Taliban is het niet meer dan logisch dat vrouwen, naast het verbod op vervolgonderwijs, nu ook hun opvattingen, ideeën en geschriften zien worden onderdrukt."
De rechten van vrouwen worden sinds de machtsovername door de Taliban in Afghanistan in 2021 in rap tempo ingeperkt, wat internationaal tot grote verontwaardiging leidt.
De nieuwe beperkingen vallen samen met een landelijk verbod op glasvezelinternet, de belangrijkste manier voor miljoenen Afghanen om contact met de buitenwereld te onderhouden. Dit verbod legde de hoogste leider van de Taliban deze week op "om immoraliteit en zondigheid te voorkomen".
In zeker 10 van de 34 provincies is de glasvezelverbinding al stopgezet; het plan is om dit landelijk te doen. Eerder legden de Taliban al een verbod op pornowebsites op en op socialemediaplatforms zoals TikTok en Facebook.
Met name vrouwen worden hierdoor hard geraakt. Zij gebruiken het internet om zichzelf te scholen; de Taliban verbieden het hun om na de basisschool nog onderwijs te volgen.
Het is de eerste keer dat de Taliban een internetverbod oplegden sinds zij opnieuw aan de macht kwamen. Hierdoor zitten ook overheidsinstanties, openbare instellingen en woningen zonder wifi-internet. Internet via mobiele netwerken blijft wel functioneren. Er wordt gezocht naar alternatieven "voor noodzakelijke doeleinden", zeggen lokale functionarissen.
Bij de machtsovername beloofden de Taliban dat ze zich gematigder zouden opstellen dan toen ze aan de macht waren in de jaren 90, maar daar is in de praktijk weinig van terechtgekomen. Met name vrouwen zijn nog verder geïsoleerd geraakt.
Met verwijzing naar de sharia, de islamitische wet, mogen Afghaanse vrouwen geen gebruikmaken van het openbaar vervoer en zich niet op straat begeven of een auto besturen zonder echtgenoot of mannelijk familielid in hun bijzijn. Ze mogen niet praten of zingen in het openbaar en bijna niet meer werken; zo hebben in de afgelopen jaren bijna alle schoonheidssalons hun deuren moeten sluiten.
Lokale en internationale organisaties uitten hun bezorgdheid. "Deze maatregel houdt informatie en essentiële diensten weg bij burgers, maar vormt ook een ernstige bedreiging voor de vrijheid van meningsuiting en het werk van de media", zegt de Afghanistan Media Support Organization die zich inzet voor Afghaanse journalisten.
Onder meer vanwege de inperking van vrouwenrechten weigeren veel landen de Taliban als machthebbers te erkennen. Het gevolg is dat het land internationaal verder geïsoleerd raakt en dat de bevolking lijdt onder schrijnende armoede.
Het Internationaal Strafhof in Den Haag vaardigde in juli arrestatiebevelen uit tegen twee leiders van de Taliban in Afghanistan: de hoogste geestelijke leider Haibatullah Akhundzada en de hoogste rechter Abdul Hakim Haqqani.
Zij worden verdacht van "een misdaad tegen de menselijkheid door de vervolging van meisjes en vrouwen op basis van hun geslacht", omdat zij vrouwen onder meer het recht op onderwijs, privacy en andere vrijheden, zoals bewegingsvrijheid, meningsuiting en godsdienst, ontnemen.
Zo ziet het leven voor Afghaanse vrouwen eruit onder de Taliban:
Directeur René Fraaije van het Oertijdmuseum in Boxtel kan zijn geluk niet op. De vondst van een stukje eierschaal in de Amerikaanse staat Wyoming blijkt na drie jaar uitgebreid onderzoek een miljoenen jaren oude eierschaal van een dinosaurus.
Mogelijk is het dino-ei zelfs van de tyrannosaurus rex. Nooit eerder werd een schaal van die dino gevonden. Om er zeker van te zijn dat het om een T. rex gaat is meer onderzoek nodig.
Samen met een aantal andere paleontologen van het museum stuitte Fraaije in 2022 op het voorwerp van slechts 5 millimeter groot. De onderzoekers doen al jaren veldwerk aan de oostkant van de Rocky Mountains.
In het gebied worden vaker archeologische ontdekkingen van betekenis gedaan, maar zo bijzonder als deze vond Fraaije ze nog niet. "Het stukje was zo klein als mijn pinknagel. Ik denk dat veel archeologen het hadden weggegooid", zegt hij tegen Omroep Brabant.
De ervaring van de museumdirecteur gaat al ver terug. "Als kleine jongen heb ik in Frankrijk een dinosaurusei gevonden. Ik herkende de structuur. Het stukje was van de binnenkant glad, de buitenkant was bobbelig en de doorsnede bestond uit kalkkristal."
Toch had de directeur nog geen idee dat de eierschaal mogelijk van een tyrannosaurus rex afkomstig was, een van de laatst overgebleven dinosoorten die tot 66 miljoen jaar geleden in Noord-Amerika leefde.
Om te weten te komen of het om een dino-ei ging, deden de paleontologen jaren onderzoek. Dat werd onder meer gedaan door student Tom van der Linden die eerder een nieuwe dinosoort ontdekte.
Van der Linden raadpleegde tientallen eerdere studies en analyses. Ook moest het gevonden stukje eierschaal in vier delen gebroken en geslepen worden. De slijpplaatjes konden vervolgens vergeleken worden met eierschalen die in China en Mongolië zijn gevonden.
De vondst lijkt op een eierschaal van een tarbosaurus, de voorouder van de T. rex. "Maar omdat de tarbosaurus rond Oost-Azië leefde, kon het niet anders dan een eierschaal van de tyrannosaurus zijn", zegt Fraaije. Van der Linden voegt eraan toe dat er meer onderzoek nodig is om een definitieve conclusie te trekken.
De directeur kan zijn geluk met de vondst in ieder geval niet op. "Ik ben op mijn elfde begonnen en ben nu 66 jaar. Dit had ik nooit durven dromen. Het stukje bleek een schot in de roos te zijn."
Dankzij het onderzoek van Van der Linden en zijn team is duidelijk geworden dat het ei zo'n 76 miljoen jaar oud is, ovaal was en een grootte van 10 tot 12 centimeter bij 8 tot 10 centimeter had.
Met de ontdekking kan het museum op grote internationale belangstelling rekenen. "De studie is verschenen in een internationaal wetenschapstijdschrift. Ook zijn we in musea in de VS geweest en zijn we bezig om in het bekende wetenschapsmagazine National Geographic te komen", zegt Fraaije.
Het museum hoopt dat het niet bij deze bijzondere ontdekking blijft. Ze blijven onderzoek doen in de Amerikaanse staat. "We zijn net terug van negen weken onderzoek. We blijven zoeken naar nestplaatsen van de T. rex, want het stukje is zo goed bewaard, hoekig en niet afgerold dat er nog meer stukjes in de buurt moeten zijn", zegt de directeur verwachtingsvol.
In de Verenigde Staten is een vrouw geïdentificeerd van wie de identiteit sinds de jaren 70 onbekend was. Dat gebeurde dankzij het DNA van haar zus, die al tientallen jaren naar haar op zoek was.
In 1976 werden in bergachtig gebied in de staat Oregon de resten van een vrouw gevonden. Lange tijd konden de autoriteiten niet vaststellen wie ze was. In 2010 werd uit haar botten een DNA-profiel opgesteld en in 2020 volgde aanvullend onderzoek waarmee een specifieker genetisch profiel kon worden gemaakt. Ook werd er een tekening gemaakt van hoe de vrouw eruit zou kunnen zien.
Ondertussen zocht Valerie Nagle al die jaren naar antwoorden. Zij was pas 11 jaar oud toen haar oudste zus, Marion Vinetta Nagle McWhorter, in oktober 1974 spoorloos verdween. Marion was op haar 21ste vanuit Californië naar Oregon vertrokken en werd voor het laatst gezien bij een winkelcentrum in Tigard, een voorstad van Portland. Ze had daar een tante gebeld om haar op te halen, maar die ontmoeting ging uiteindelijk niet door.
Bijna twintig jaar later vertelde die tante aan Valerie dat Marion haar destijds had gezegd dat een man in een witte pick-uptruck haar een lift had aangeboden. Het was onduidelijk waarom dit detail zo lang werd verzwegen, maar voor Valerie was het aanleiding om harder door te zoeken. Ze begon databanken met onbekende personen door te spitten en stuurde DNA naar een populaire genealogiewebsite, in de hoop een match te vinden. Maar dat was tevergeefs.
De doorbraak kwam afgelopen april toen een achterneef zijn genetisch profiel uploadde naar een ander genealogiebedrijf. Dat gaf onderzoekers de kans om McWhorters familiebanden te ontrafelen en uiteindelijk een directe link te leggen met Valerie. In juni bevestigden de autoriteiten officieel dat de gevonden resten van Marion waren.
"Het was een enorme verrassing dat ze me belden", zegt de inmiddels 62-jarige Valerie, die in Seattle woont. "Ik was blij dat ze me via DNA hadden gevonden."
Wat er met Marion is gebeurd, is nog steeds onbekend. De politie zegt dat de vrouw niet vrijwillig is verdwenen, zonder daarover details te geven. De politie doet nog altijd onderzoek naar de omstandigheden van haar dood.
Na bijna vijftig jaar geeft de identificatie Valerie wel eindelijk rust, zegt ze. "Ik ben haar nooit vergeten."