De voormalige Braziliaanse president Bolsonaro moet vanaf vandaag een elektronische enkelband dragen. Dat heeft het Hooggerechtshof in Brazilië bepaald. Na huiszoekingen vanochtend in zijn woning en partijkantoor oordeelt het hof dat de oud-president het land zou willen ontvluchten.
Ook is hem verboden om contact te hebben met een van zijn zonen, het 41-jarige parlementslid Eduardo Bolsonaro die in Washington probeert af te dwingen dat het Witte Huis sancties oplegt aan leden van het Braziliaanse Hooggerechtshof. Daarnaast mag de oud-president geen gebruik maken van sociale media.
Als Bolsonaro weigert de enkelband te dragen of zich niet aan deze beperkingen houdt, kan hij worden gearresteerd. Over de sancties zegt hij dat deze "bedoeld zijn om me te vernederen". De 70-jarige Bolsonaro zegt dat hij verrast was door de huiszoekingen en hij beweert dat hij een vlucht uit Brazilië "nooit heeft overwogen".
De oud-president wordt ervan verdacht betrokken te zijn geweest bij een couppoging nadat hij de verkiezingen in 2022 had verloren. Op 8 januari 2023 bestormden duizenden van zijn aanhangers overheidsgebouwen, zoals het Braziliaanse parlement, het presidentieel paleis en het Hooggerechtshof. Daarbij zijn minstens 1500 mensen gearresteerd.
Bij de eerste zitting van het proces ontkende Bolsonaro betrokkenheid bij de couppoging. Hij zou volgens het Openbaar Ministerie op de hoogte zijn geweest van plannen om de huidige president Lula, diens vicepresident en een hoge rechter te vermoorden. Ook dat ontkent Bolsonaro. Hij kan tot veertig jaar celstraf krijgen.
"Er zijn al jarenlang nauwe banden tussen de familie Trump en de familie Bolsonaro, met name via Eduardo Bolsonaro, die de wereld over reist om banden met conservatieve politici en denkers aan te halen. Eerder dit jaar kondigde Eduardo aan politiek asiel te willen aanvragen in de Verenigde Staten, omdat hij in eigen land wordt vervolgd voor zijn rol in de couppoging rond de verkiezingen van 2022.
Amerikaanse media berichtten eerder deze week dat Eduardo Bolsonaro samenwerkt met het Witte Huis om sancties op te leggen aan een prominente Braziliaanse opperrechter vanwege de lopende rechtszaak tegen zijn vader. De importheffingen van 50 procent die Trump oplegde aan Brazilië en de brief waarin hij dat aankondigde, zijn een verder bewijs van hoe Eduardo Bolsonaro Trump en de zijnen aan zijn kant heeft.
Nu de Braziliaanse justitie de rechtszaak tegen de voormalige president voortzet, is de kans aanwezig dat Trump zich blijft mengen in de zaak. Het is een vorm van inmenging in binnenlandse zaken van Brazilië die we niet eerder op zo'n schaal hebben gezien en die zelfs door voormalige aanhangers van Bolsonaro in Brazilië wordt veroordeeld. Voor Lula geldt juist dat hij zich nu kan laten zien als sterke leider, die deze inmenging absoluut niet duldt."
Het veiligheidsgevoel onder jonge vrouwen is niet verbeterd. Bijna de helft van alle vrouwen tussen 15 en 25 jaar loopt of rijdt soms om om plekken te vermijden die zij als onveilig inschatten, blijkt cijfers die het CBS heeft gepubliceerd. Steden in het hele land nemen allerlei maatregelen om straatintimidatie en onveiligheid aan te pakken.
Uit het onderzoek, waarvoor in 2023 ruim 170.000 mensen zijn ondervraagd, bleek dat vrouwen vaker dan mannen vrezen slachtoffer te worden van criminaliteit. Vrouwen tussen de 15 en 25 jaar en 45 tot 65 jaar zijn hier het bangst voor.
25 Nederlandse gemeentes zijn aangesloten bij het overheidsprogramma Veilige Steden. Met campagnes, lesprogramma's en publieksvoorlichting werken ze aan meer veiligheid op straat. Ook de gemeente Den Haag is aangesloten bij het programma. In oktober vorig jaar zette de gemeente verschillende maatregelen in om straatintimidatie aan te pakken. Vandaag is het eerste voortgangsrapport gedeeld met de gemeenteraad.
Den Haag heeft in het bijzonder aandacht voor de positie van vrouwen en queer personen. "Omdat zij disproportioneel vaak met intimidatie te maken krijgen en zich vaker onveilig voelen in de openbare ruimte", staat in het rapport.
De stad zet onder meer stewards in op de boulevard van Scheveningen en gaat het gesprek aan met inwoners, vooral met jongens en mannen. Zij kunnen onder andere via een VR-ervaring voelen hoe intimidatie aanvoelt.
Daarnaast wordt er voorlichting gegeven. Met horecatrainingen en interventietrainingen wil de stad omstanders leren hoe ze op een veilige manier kunnen ingrijpen. De gemeente werkt nog aan een app waarin inwoners straatintimidatie kunnen melden.
In het rapport staat wel dat het niet makkelijk is om te meten hoe effectief de maatregelen zijn. Den Haag wil er wel mee doorgaan. "Normverandering vraagt om tijd", aldus de gemeente.
Binnen de gemeente Amsterdam wordt ook al langer gesproken over het instellen van een meldpunt, vooral naar aanleiding van de recente aanrandingen van hardlopers in Amsterdamse parken en een verkrachting tijdens Koningsdag.
Tegelijkertijd investeert de gemeente in een veiligere openbare ruimte, onder andere door straatverlichting te verbeteren op plekken waar incidenten plaatsvinden. Ook zet Amsterdam zich in voor gedragsverandering onder mannen en de preventie van 'potentieel plegerschap'.
In Nijmegen liep eveneens een campagne gericht op mannen. Daarin stonden vier podcasts centraal waarin mannen met elkaar in gesprek gingen over wat wenselijk gedrag is. Het doel was om het gesprek over seksueel grensoverschrijdend gedrag, zoals straatintimidatie en catcalling (naroepen), op gang te brengen en het onderwerp uit de taboesfeer te halen.
"Op die manier kun je sociale normen veranderen", zegt een woordvoerder van de gemeente Nijmegen. "Grensoverschrijdend gedrag is geen onderwerp waar mannen het normaal gesproken onder elkaar over hebben, of elkaar op aanspreken."
Dat vrouwen zich vaker onveilig voelen dan mannen heeft verschillende oorzaken, zegt lector Krista Schram van de Hogeschool Inholland. Zij doet onderzoek naar het publieke vertrouwen in veiligheid. Vrouwen voelen zich vaker fysiek kwetsbaar en zijn bang om slachtoffer te worden van seksueel geweld. Dat gevoel wordt versterkt door bijvoorbeeld straatintimidatie, aldus Schram.
In Rotterdam staat de aanpak van seksuele straatintimidatie hoog op de agenda. "Doordat het als prioriteit is benoemd, is er een vertienvoudiging van middelen geweest om deze problematiek aan te pakken", zegt een woordvoerder van de gemeente.
De gemeente gelooft dat gedragsverandering een belangrijk onderdeel is van die aanpak. Zo zijn er niet alleen campagnes gericht op slachtoffers, maar juist ook op daders. De campagne Wees een Baas spreekt jonge mannen direct aan. "Een échte man roept niet. Sist niet. Fluit niet."
"We zien dat seksuele straatintimidatie veel voorkomt op plekken zoals uitgaansgebieden, winkelcentra en ov-knooppunten," aldus de woordvoerder van Rotterdam. Ook bij de meldingsapp StopApp komen de meeste meldingen binnen vanuit het stadshart.
Om vrouwen een veiliger gevoel te geven is het ook belangrijk om meer 'ogen op straat' te hebben, zegt Schram. Ze deed hier onderzoek naar voor de Erasmus Universiteit Rotterdam en de TU Delft. Dat gaat niet alleen over handhaving, maar ook over informeel toezicht.
Onder de nieuwe Wet seksuele misdrijven kunnen boa's, handhavers en politie in het hele land nu ook daadwerkelijk handhaven. "Recentelijk is deze groep uitgebreid, waardoor meer handhavers in Rotterdam bevoegd zijn om hiertegen op te treden", aldus de zegsman. Rotterdam heeft begin deze maand een handhavingspilot van een jaar afgerond. De resultaten moeten nog gedeeld worden met de gemeenteraad.
Eindhoven zet naast meer boa's ook straatstewards en horecastewards in om straatintimidatie aan te pakken. Dit zijn mensen zonder bevoegdheden die mensen aanspreken op gedrag en bezoekers van het uitgaansleven begeleiden. Ook zet de gemeente in alle stadsdelen wijk-GGD'ers in om de veiligheid te vergroten.
De Australische premier Anthony Albanese heeft een zesdaags bezoek aan China afgerond. Door analisten wordt het gezien als een "diplomatieke homerun". Albanese had gesprekken met zowel president Xi Jinping als premier Li Qiang over onder meer de handelsrelatie, toerisme en veiligheid.
De hernieuwde vriendschap tussen de landen is grotendeels te danken aan de president in het Witte Huis. Hoewel zijn naam niet werd genoemd, was het duidelijk dat China en Australië toenadering zoeken vanwege de hoge handelstarieven van de Amerikaanse president Trump. Tussen de regels door was duidelijk te lezen dat zowel in China als in Australië wordt gezocht naar betrouwbare partners nu de koers van de Verenigde Staten onzeker is. Beide landen hameren op het belang van 'vrije markten en voorspelbaarheid' in een onrustige wereld.
Toch was het bezoek vooral van symbolische waarde, want heel concrete afspraken bleven uit. Zo liet de Australische premier, casual gekleed in een poloshirt en een pet van zijn favoriete rugbyclub, zich samen met zijn partner Jodie Haydon fotograferen op de Chinese Muur. Ook bracht het stel een bezoek aan panda Fu Ni, die vijftien jaar lang in een dierentuin in Adelaide woonde.
Pandadiplomatie is een oude vorm van Chinese soft power, waarbij reuzenpanda's aan landen worden uitgeleend als symbool van vriendschap en om diplomatieke banden aan te halen. Australië is het enige land op het zuidelijk halfrond dat twee panda's van China te leen heeft.
Het contrast met een paar jaar geleden kon haast niet groter zijn. Tijdens de vorige Australische regering van de conservatieven was de relatie tussen China en Australië gedaald tot een absoluut dieptepunt. Australië riep begin 2020 als eerste land ter wereld op tot een onafhankelijk onderzoek naar de oorsprong van het coronavirus in Wuhan. Dat werd in China als een directe aanval gezien.
Er was ruim twee jaar haast geen enkel contact tussen Canberra en Peking. China strafte Australië door enorm hoge importheffingen tot 200 procent in te voeren op Australische goederen zoals gerst en wijn.
Maar sinds de Labor-leider Albanese in 2022 aan de macht is, is de relatie langzaam verbeterd. Het duurde een paar jaar, maar inmiddels zijn zo goed als alle importheffingen opgeheven. Nu zijn het de heffingen van de Verenigde Staten waardoor China en Australië elkaar vinden.
Voorzichtig werden ook meer gevoelige punten aangesneden. Zo sprak Albanese zijn ongenoegen uit over de Chinese oorlogsschepen die een paar maanden geleden vlak bij de Australische kust kwamen en militaire oefeningen deden. China heeft de laatste tijd zijn spierballen laten zien door onder meer militaire oefeningen te houden zonder Australië daarvan op de hoogte te stellen. Maar Albanese zegt nu dat 'strategische concurrentie' in de regio acceptabel is. Leiders van beide landen stellen dat ze vrede en stabiliteit in de regio blijven nastreven.
Daarnaast zijn de mensenrechten aan bod gekomen. Albanese heeft de situatie van de Chinees-Australische schrijver Yang Hengjun aangekaart. Die zit al sinds 2019 vast in een Chinese cel voor spionage en heeft een voorwaardelijke doodstraf gekregen. Het is onduidelijk hoe het met hem gaat. Ondanks de pogingen van Albanese lijkt de kans klein dat hij wordt vrijgelaten.
In de Verenigde Staten is het bezoek nauwgezet gevolgd. Volgens de Britse krant Financial Times is Australië door de regering van Trump onder druk gezet om te beloven dat ze militairen zullen inzetten als China Taiwan binnenvalt. Albanese wilde niet speculeren over zo'n situatie. Formeel erkent Australië Taiwan niet als onafhankelijk land, maar het land pleit wel voor "een behoud van de status quo", wat betekent dat ze tegen een Chinese inname van het gebied zijn.
Hoewel er weinig concreets is bereikt, wordt in zowel China als Australië met grote tevredenheid gekeken naar dit bezoek. Vanuit de Australische oppositie kwam wel kritiek dat Albanese niet stevig genoeg had opgetreden, maar de premier wees kritiek over zijn vriendschappelijke bezoek van de hand. "Als je respect toont, dan kost dat je niks, maar het levert wel wat op", aldus Albanese.
Een Libiër die wordt verdacht van oorlogsmisdaden is in Duitsland op verzoek van het Internationaal Strafhof (ICC) opgepakt. Volgens het hof was Khaled Mohamed Ali El Hishri een hoge functionaris bij de zogeheten Rada-militie en was hij een leidinggevende in de beruchte Mitiga-gevangenis in Tripoli.
In die gevangenis werden duizenden mensen langdurig opgesloten. El Hishri zou tussen 2015 en 2020 gevangenen hebben gemarteld, verkracht en vermoord en zou ook anderen hebben opgedragen om zulke misdrijven te plegen.
El Hishri is woensdag aangehouden en hij blijft in Duitsland vastzitten totdat hij uitgeleverd kan worden aan het ICC in Den Haag.
Na de val van dictator Kadhafi in 2011 brak er een burgeroorlog uit in Libië. Sindsdien doet het hof onderzoek naar oorlogsmisdaden in het land, op verzoek van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Het ICC heeft voor acht andere Libiërs een arrestatiebevel uitgevaardigd, waaronder voor een van de zonen van Kadhafi.