Het OM mocht gekraakte telefoonberichten van criminelen gebruiken om twee mannen te laten veroordelen voor een liquidatie in IJsselstein. Dat heeft de Hoge Raad bepaald nadat een van de mannen tegen zijn veroordeling in cassatie was gegaan.
De uitspraak is van groot belang voor andere rechtszaken tegen criminelen, omdat het OM steeds vaker gebruikmaakt van versleutelde berichten die gekraakt zijn. Nu de Hoge Raad de werkwijze van het OM heeft goedgekeurd, komen andere strafzaken en veroordelingen op dit punt niet in gevaar.
Het was de eerste keer dat de Hoge Raad zich boog over de rechtmatigheid van het gebruik van data uit versleutelde telefoons die uit het buitenland waren verkregen.
In maart 2017 maakte het OM bekend 3,6 miljoen berichten van criminelen te hebben gedecodeerd. Ze stonden op een server in Canada die werd gebruikt door het Nederlandse bedrijf Ennetcom, ook wel 'de telefoonleverancier van de onderwereld' genoemd.
Via speciaal geprepareerde BlackBerry's konden gebruikers berichten naar elkaar sturen die buiten bereik van de opsporingsdiensten zouden blijven. Het systeem wordt PGP genoemd, wat staat voor Pretty Good Privacy. Later werden meer van dit soort netwerken gekraakt, zoals Ironchat en EncroChat.
Het OM kreeg toegang tot de server in Canada voor het onderzoek naar Ennetcom, dat werd verdacht van het witwassen van crimineel geld. De inhoud van de berichten die werden aangetroffen was volgens het OM een interessante, maar toevallige bijvangst.
Maar advocaten, onder wie die van Abdelghani el H., zeggen dat het onderzoek naar Ennetcom juist als hoofddoel had om de inhoud van miljoenen berichten te onderscheppen. Daarmee zou op grote schaal de privacy van de gebruikers zijn geschonden.
Normaal mogen telefoons alleen worden gehackt als er tegen iemand een concrete verdenking is; in dit geval was daarvan in de meeste gevallen geen sprake. Het OM zou met een sleepnet door de enorme hoeveelheid data zijn gegaan op zoek naar criminele berichten.
"Het is alsof KPN of een ander telecombedrijf zomaar wordt binnengevallen en de gehele inboedel wordt meegeroofd om te kijken wie een fout bericht verstuurt", zei advocaat Inez Weski in 2017 bij de verdediging van Danny M., de eigenaar van Ennetcom.
Maar een jaar later oordeelde de rechtbank van Amsterdam in een andere liquidatiezaak dat de berichten wel degelijk mogen worden gebruikt om criminelen te veroordelen. De Hoge Raad heeft dit met zijn uitspraak van vandaag bevestigd.
Volgens de Hoge Raad heeft het OM de juiste procedure doorlopen bij het gebruik van de gekraakte berichten in de strafzaak. Zo heeft de rechter-commissaris ermee ingestemd. Dat was een voorwaarde die Canada had gesteld bij het vrijgeven van de data.
Verdachte El H. eiste ook inzage in alle ontcijferde Ennetcom-gegevens die geen betrekking hebben op zijn strafzaak. Het gerechtshof wees die eis eerder af en de Hoge Raad is het daarmee eens, omdat die gegevens "redelijkerwijs niet van belang kunnen zijn voor de beslissingen die de rechter in deze zaak moet nemen".
Voor de vierde achtereenvolgende dag zucht Japan onder een hittegolf. In Tokio heeft de temperatuur bijna een record van 150 jaar oud gebroken en er dreigt een stroomtekort. De autoriteiten hebben de Japanners gevraagd om, als het kan, zuinig te zijn met stroom.
In Tokio is het in de middag ruim 35 graden, de hoogst gemeten waarde daar sinds 1875. Afgelopen weekend werd het in de stad Isesaki, 85 kilometer noordwestelijk van Tokio, 40,2 graden, de hoogste temperatuur ooit gemeten in juni.
De hoge temperaturen zijn opmerkelijk rond deze tijd en de hitte lijkt nog niet voorbij: de verwachting is dat die zeker tot zaterdag aanhoudt. De hoge luchtvochtigheid doet er nog een schepje bovenop, de gevoelstemperaturen liggen rond de 40 graden.
De drukte in de binnenstad van Tokio is de laatste dagen afgenomen. De hitte jaagt de meeste mensen naar binnen, de verkoelende airconditioning in. De mensen die zich wel op straat wagen, lopen zoveel mogelijk in de schaduw of dragen een parasol.
Inmiddels is de zonnebrandcrème op verschillende plekken uitverkocht en kunnen winkels niet snel genoeg de voorraden draagbare mini-ventilators en speciale afkoelsprays aanvullen. Op sociale media delen mensen tips met elkaar over wat de beste ijsjes zijn om de zomer mee door te komen.
Maar het is niet alleen klein leed. Zeker twee mensen zijn door een zonnesteek overleden, melden Japanse media. "Ik hoorde dat er nu al veel mensen zijn die met een zonnesteek in het ziekenhuis zijn beland. Dus ik zet wel de airco aan en zorg dat ik genoeg water drink," zegt Maki Iwata uit Tokio.
In Tokio en omgeving hebben de autoriteiten gevraagd om elektriciteit te besparen en zo een dreigende stroomstoring te voorkomen. Japan heeft minder stroom voorradig, omdat het noordoosten van het land in maart werd getroffen door een aardbeving, waardoor een aantal kerncentrales stilligt.
Maki Iwata maakt zich zorgen om haar grootouders: "De overheid zegt dat we energie moeten besparen, maar oudere mensen nemen dit soort adviezen vaak veel te letterlijk. Dan zetten ze de airco niet aan en komen ze om door de hitte."
De overheidsoproep is daarom wat gematigd: "Blijkbaar zijn er enkele ouderen die hun airconditioners hebben uitgeschakeld, maar alsjeblieft, het is zo warm, aarzel niet om af te koelen", zei de Japanse minister van Handel en Industrie op een persconferentie.
In de supermarkt of warenhuizen staat de koeling gewoon aan. "Bij mij op kantoor laten ze de airco ook gewoon aan staan de hele dag", zegt Sakura Mori die in het midden van Tokio werkt in een wolkenkrabber met tientallen etages, allemaal gekoeld. "Ik zat te denken om maar gewoon op kantoor te gaan zitten in plaats van thuis te werken, dan kan ik gratis meeliften op de verkoeling daar."
Normaal gesproken is in een groot deel van Japan rond deze tijd van het jaar het regenseizoen aan de gang, maar de Japanse weerdienst verklaarde gisteren dat dat in de regio Tokio voorbij is; 22 dagen eerder dan normaal. Het is het vroegste einde sinds de metingen in 1951 begonnen. Ook in Tokai in centraal Japan en in een deel van het zuiden wordt gesproken van het kortste regenseizoen ooit.
Daarom moeten mensen ook beter opletten. "Direct na het einde van het regenseizoen zijn veel mensen nog niet gewend aan hitte en lopen ze een groter risico op een zonnesteek", waarschuwde de Japanse weerdienst.
In Maastricht is een overval gepleegd op de kunstbeurs Tefaf. Vier overvallers slaagden erin om rond het middaguur in de evenementenhal MECC de kunstbeurs binnen te komen. Een van hen begon met een moker op een vitrine in te slaan, terwijl de anderen het publiek op afstand hielden. Volgens ooggetuigen gebruikte zeker een van hen daarbij een pistool.
Inmiddels heeft de politie twee verdachten aangehouden, zegt de politie. Waar ze zijn opgepakt is niet duidelijk.
De overval was niet in de 'juwelenhoek' van de kunstbeurs, zeggen ooggetuigen, maar in de hoek met oude meesters. Daar was één handelaar met oude juwelen. Mogelijk hadden de mannen het daarop gemunt, maar volgens de handelaren is er niets buitgemaakt.
De politie wil dat nog niet bevestigen en op beeld van de overval lijkt het erop dat de overvallers wel degelijk iets meenemen. Op een filmpje is te zien dat na een paar forse mokerslagen op de vitrine iets op de grond valt en dat de overvaller dat oppakt en in een tas stopt. Vervolgens lopen de vier overvallers snel weg.
Tefaf-bezoeker Jos Stassen maakte de overval mee. Hij had juist de dinsdagochtend uitgezocht om rustig naar alle kunst te kunnen kijken: "Normaal is het heel rustig op de Tefaf, sereen, maar ik hoorde nu ineens veel herrie en ik draai me om en zie ineens die mannen. Eén begon te slaan en de anderen hielden mensen op afstand, maakten iedereen bang. Ik zag ook een pistool. Het ging razendsnel en het duurde heel kort, maar ik sta nog wel een beetje te trillen."
De politie ontruimde de kunstbeurs korte tijd, maar inmiddels is die weer open. Vanwege het politieonderzoek naar de overvallers is wel de A2 van Maastricht naar het zuiden afgesloten.
Het risico dat schuimdeeltjes kunnen loskomen van de slaapapneu-apparaten van Philips is kleiner dan gedacht. Dat zegt het bedrijf na onderzoek van tienduizenden systemen door externe laboratoria.
Het bedrijf startte vorig jaar een terugroepactie. Bij 5,5 miljoen apparaten was er een risico dat schuim in het apparaat los zou raken en dat kon door gebruikers worden ingeademd. Al die apparaten worden aangepast.
Philips liet onderzoek uitvoeren naar de veiligheidsrisico's en zegt nu dat de kans dat schuim loskomt klein is. In Europa zijn 1360 apparaten onderzocht. Bij geen enkel apparaat was er schuim losgekomen. In Amerika werden er meer dan 60.000 systemen gecontroleerd, waarbij bij honderden systemen mankementen werden gevonden.
Het bedrijf liet ook onderzoeken hoe schadelijk de deeltjes zijn die loskomen. Schuimdeeltjes die in een lab werden verouderd kwamen niet door de test. Er wordt vervolgonderzoek gedaan om te zien wat de gevolgen daarvan voor patiënten kunnen zijn.
"Het is heel erg belangrijk dat we nu eindelijk tegen onze patiënten kunnen zeggen dat we een bemoedigend resultaat kunnen laten zien", zegt Jan Kimpen, medisch directeur bij Philips. "Wij realiseren ons, en dat spijt ons, dat patiënten zo lang op dit nieuws hebben moeten wachten."
Over het risico van losgekomen schuimdeeltjes zegt Kimpen: "Wij hebben nog niet kunnen aantonen dat het schadelijk is voor patiënten. Ik hoop dat de patiënten die dit horen deels gerustgesteld worden. Niet volledig, want die volledige zekerheid kan ik niet geven, maar dit is een belangrijke stap."
Verschillende toezichthouders, waaronder de Amerikaanse FDA, nemen de komende maanden de resultaten van de onderzoeken onder de loep. De onderzoeksresultaten die Philips presenteerde, leidt bij beleggers niet tot grote opluchting. Het aandeel Philips daalde bij opening bijna 4 procent in waarde op de beurs.
Voor Philips zijn de resultaten van belang voor rechtszaken die wereldwijd door patiënten worden aangespannen. Sommigen zeggen dat het bedrijf te laat actie heeft ondernomen en ziek te zijn geworden door het gebruik van de slaapapneu-apparaten.
Mark de Hek is advocaat en staat ruim 500 patiënten bij. "Er zijn nog heel veel losse eindjes. Philips deed het voorkomen alsof onderzoeken nu zouden worden afgerond, maar er is nog veel aanvullend onderzoek nodig. Dat is een tegenvaller voor patiënten die twijfelen over het gebruik van het apparaat." Hij wil de losse onderzoeksresultaten van Philips krijgen, zodat hij eigen experts naar de resultaten kan laten kijken.
Eerder liet de inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) weten dat de afhandeling van de terugroepactie "substantieel en structureel" tekortschiet.
De komende tijd laat Philips nog meer onderzoeken doen naar de mogelijke gevolgen van loskomende schuimdeeltjes. Ook wordt er bij nieuwere apparaten onderzocht of er deeltjes kunnen loskomen.