Door klimaatverandering wordt Zuid-Azië al vroeg in het jaar getroffen door langere en hetere hittegolven. De gevolgen daarvan zijn nu ook te merken tijden de Indiase verkiezingen die vorige week zijn begonnen. Verdeeld over zeven stemdagen gaan Indiërs in verschillende delen van het land tot en met 1 juni naar de stembus. Meteorologen waarschuwen voor nog warmere stemrondes de komende weken.
Voordat de moesson in de zomermaanden verkoeling brengt kunnen temperaturen in Centraal-India hoog oplopen. Daar zijn Indiërs wel aan gewend. Ze passen hun werktempo erop aan en waar mogelijk ook de uren dat ze werken. Er zijn alleen grenzen aan het aanpassingsvermogen van het menselijk lichaam. In delen van India kwam de temperatuur afgelopen week boven de 42 graden uit, een warmte die nog zwaarder aanvoelt door een hoge luchtvochtigheid.
Die hitte lijkt impact te hebben gehad op de eerste verkiezingsronde waarin de meeste zetels te verdelen zijn. De opkomst viel 4 procent lager uit in vergelijking met de eerste verkiezingsfase in 2019. Dat gaat om bijna 8 miljoen mensen.
Het zou beter zijn om de verkiezingen in de koelere maanden januari en februari te houden, zegt Roxy Mathew Koll van het Instituut of Tropical Meteorology tegen de Indiase nieuwswebsite The Wire. "Je ziet dat het weer nu toch wel invloed heeft op de opkomst", zegt Koll.
De lagere opkomst zette premier Modi meteen op scherp. Tijdens een verkiezingsbijeenkomst dit weekend riep hij Indiërs op toch vooral te gaan stemmen. "Denk aan onze militairen die ondanks de weersomstandigheden onze grenzen beschermen. Sneeuw, hitte of in de regen, ze staan voor ons land."
Tijdens de tweede verkiezingsronde die vandaag is gehouden blijven stemhokjes in Bihar en West Bengalen twee uur langer open dan normaal. De vraag is of deze maatregel de opkomst ook echt opkrikt.
Volgens wetenschappers van World Weather Attribution worden extreme hittegolven op het Zuid-Aziatische subcontinent door klimaatverandering dertig keer meer waarschijnlijk in de toekomst.
Koll zegt dat de regio het ultieme voorbeeld is van wat de rest van de wereld kan verwachten op het gebied van klimaatverandering. "Tropische weersystemen ontwikkelen zich snel, zijn snel in beweging en klein, waardoor ze onvoorspelbaar zijn." Volgens Koll zijn daarom in de hele regio betere en meer detailleerde plannen nodig die inspelen op de gevolgen van extreem weer.
Officieel is er voor deze verkiezingen geen nationaal hitteplan. Er is dit jaar wel overleg tussen het Meteorologisch Instituut, het Nationale Rampenbureau en de verkiezingscommissie om burgers vooraf beter te kunnen voorlichten en extra maatregelen in te voeren. Dat merkte journalist Aathira Perinchery toen zij vandaag haar stem uitbracht in de deelstaat Kerala. "In mijn stemhokje stond er een ventilator en was er extra water aanwezig."
De omvang van de Indiase megaverkiezingen maakt inspelen op het weer met een eenduidig plan ook lastig. Want terwijl er in Tamil Nadu vandaag speciale stemhokjes staan gemaakt van kokosbladeren om de hitte tegen te gaan, moeten kiezers in Jammu en Kashmir rekeningen houden zware hagelbuien.
Bij de stembusgang merken steeds meer Indiërs dus de gevolgen van klimaatverandering, maar in de verkiezingsprogramma's van partijen op het stembiljet is het thema nauwelijks terug te vinden. In het manifest van regeringspartij BJP staat bijvoorbeeld wel dat ze India "klimaatklaar" willen maken. Maar heel concreet zijn ze niet en de BJP is een van de weinige partijen die klimaat überhaupt benoemt.
"Politieke partijen worden nog steeds niet verantwoordelijk gehouden voor hun klimaatplannen door Indiase kiezers", zegt Koll. "Terwijl een groot deel van de bevolking te maken heeft met de gevolgen. Dat moet veranderen."
Voor de meeste Indiërs gaan deze verkiezingen vooral over onderwerpen die gevolgen hebben voor hun portemonnee. Zorgen over de hoge werkloosheid onder jongeren en tegelijk de hoop dat de economische groei aanhoudt onder een volgende regering domineren deze verkiezingen.
De financiële vergoeding voor zorgmedewerkers met long covid wordt toch verhoogd. De groep die al in aanmerking kwam voor een bedrag van 15.000 euro krijgt een aanvulling van 9010 euro. Het totale bedrag komt dus uit op 24.010, schrijft demissionair minister Helder van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) aan de Tweede Kamer.
Nu krijgen maar 425 zorgmedewerkers een financiële vergoeding, maar deze groep wordt uitgebreid. Niet alleen zorgmedewerkers die in de eerste coronagolf (van maart tot juni 2020) ziek werden krijgen een vergoeding. De regeling gaat ook gelden voor zorgpersoneel dat long covid opliep tussen juli en eind december 2020. Het is nog niet duidelijk hoe groot deze groep is.
De minister komt tegemoet aan een eis van een meerderheid van de Tweede Kamer van januari dit jaar. De Kamer vindt dat het kabinet ruimhartiger moet zijn voor zorgmedewerkers die hard hebben doorgewerkt in de tijd dat er ook nog nauwelijks mondkapjes voorhanden waren en toen chronisch ziek zijn geworden.
Ook de vakbonden hebben zich ingezet voor een betere financiële regeling en zijn in februari 2023 ook naar de rechter gestapt. De vakbonden vinden dat de staat medisch personeel onvoldoende heeft beschermd in het eerste jaar van de coronaepidemie.
Minister Helder heeft een paar maanden nodig gehad om tegemoet te komen aan de wens van de Kamer en geld te vinden. Ze zegt het "heel spijtig" te vinden dat sommige zorgmedewerkers ook hun "geliefde baan" in de zorg zijn verloren. De financiële vergoeding is bedoeld "als een gebaar ter erkenning van het ontstane leed", aldus de minister.
Het extra geld en de tegemoetkoming voor de nieuwe groep zorgmedewerkers met long covid kan niet meteen worden overgemaakt. Het verwerken van nieuwe aanvragen vergt voorbereidingstijd. De minister hoopt dat voor de zomer geregeld te hebben.
De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) heeft vanmiddag in Franeker een explosief gevonden. Het explosief werd gevonden in de buurt van het Kaatsmuseum, waar vannacht een plofkraak was.
De plofkraak was rond 03.30 uur. De geldautomaat die doelwit was, zat aan de buitengevel van het pand van het Kaatsmuseum, dat volledig is gewijd aan de Friese sport.
Volgens omwonenden klonk er een enorme knal. "De alarmlichten van allemaal auto's gingen af. Ik dacht: dit is geen vuurwerk", zei een bewoner vanochtend. Door de explosie werd de geldautomaat uit de muur geblazen en raakte de gevel flink beschadigd.
In het onderzoek naar de plofkraak werd rond 15.30 uur het explosief gevonden in de Pim Mulierstraat, op enkele minuten afstand van het museum. De EOD heeft het explosief inmiddels veiliggesteld en meegenomen, meldt Omrop Fryslân.
"Uit onderzoek moet nog blijken of er een verband is met de plofkraak", aldus de politie. Volgens de politie lag het explosief bij een scooter. De EOD was vanochtend al bij het museum voor onderzoek. De daders zijn voortvluchtig. Het is volgens de politie onduidelijk of ze iets buit hebben buitgemaakt.
Voorzitter Bram Bonnema van het Kaatsmuseum ging vannacht meteen naar het museum toe. "Dit is zinloze vernieling", zei hij toen. "Achter de geldautomaat zit een vitrine met kaatsprijzen. Ik maak me grote zorgen om hoe het er van binnen uitziet." Het Kaatsmuseum is het oudste sportmuseum van Nederland.
Lange tijd mocht de voorzitter het pand niet in, maar nadat het politieonderzoek was afgerond mocht hij naar binnen. "De tranen sprongen in mijn ogen", zei hij.
Eerder dacht Bonnema nog dat het museum een paar dagen dicht zou zijn, maar nu denkt hij dat het wel weken duurt.
Ieder jaar wordt bij ongeveer tien mensen in Nederland de neus geamputeerd vanwege kanker. Doorgaans krijgt dat niet veel bekendheid, maar nu presentatrice Dieuwertje Blok ermee naar buiten komt dat ook zij zo'n ingreep moet ondergaan, maakt dat veel los. Lotgenoten weten hoe groot de impact van de operatie is, maar ook dat je met een prothese de draad weer op kunt pakken.
Toen Blok hoorde dat er misschien een deel van haar neus af moest, werd ze overvallen door sombere gedachten. "Als dat moet, dan weet ik eigenlijk niet of ik nog wil leven", vertelt ze in de Volkskrant. "Niet dramatisch, maar meer van: oké, ik heb 66 jaar een leuk leven gehad en ik weet niet of de rest van mijn leven nog genoeg kwaliteit heeft als ik zo door moet."
Inmiddels heeft de presentatrice zich verzoend met de noodzaak van de operatie en heeft ze zich voorgenomen het beste ervan te maken. Daarvoor heeft ze via een patiëntenvereniging contact gezocht met een lotgenoot, Jomaro Kooke. "Ze wilde weten wat haar te wachten staat. Daar kunnen we antwoord op geven. Niet op medische vragen, daar is de arts voor."
Kooke onderging dezelfde operatie in 2020 en hij herinnert zich de schok toen hij hoorde dat hij zijn neus zou verliezen:
Zijn eigen verhaal begon met een puistje aan de binnenkant van zijn neus. "Geen enkele zalf hielp. Toen kwam ik bij de KNO-arts terecht en die zei dat het kanker kon zijn." Er volgden 27 bestralingsbehandelingen, maar de tumor werd niet kleiner. Uiteindelijk kon alleen een neusamputatie uitzaaiingen nog voorkomen.
"Het is mogelijk om weer prettig door het leven te gaan, maar je hebt tijd nodig om het te laten bezinken", zegt hij nu tegen de NOS.
Kooke krijgt iedere drie maanden een nieuwe neusprothese, omdat die slijt door de lijm waarmee hij wordt opgeplakt. "Er zijn ook magneetneuzen, die gaan langer mee, maar daarvoor moet je een implantaat hebben in je bovenkaak."
Van zijn prothese is bijna niets te zien. "Maar ik voel hem de hele dag zitten. Zoenen is niet meer zoals het was, want mijn bovenlip staat zo strak. Omdat het geplat is daarboven, beweegt de bovenlip niet lekker mee."
Ruiken en ademen is geen probleem. Vliegen ook niet en zwemmen lukt ook wel, zolang hij niet onder water gaat. "Dan loop je gelijk vol, want hij is niet dicht te knijpen. Dus het verandert wel wat in je leven, maar het zijn wel dingen waar je mee kan leren omgaan. Dat kost voor de een meer tijd dan voor de ander."
Petra Verdouw van de Patiëntenvereniging Hoofd-Hals (PVHH) heeft jarenlang veel patiënten geholpen en ziet hoe ingrijpend het is. "Enorm impactvol. Dat geldt eigenlijk voor alle vormen van hoofd-halskanker. Zo'n operatie doet wat met je uiterlijk. Dat krijg je erbij, naast de angst die je bij kanker ook hebt: blijf ik wel leven?"
Wat betreft Verdouw zou in een perfecte wereld het uiterlijke aspect van een neusamputatie helemaal niet moeten meetellen, niet voor de persoon zelf en niet voor de buitenwereld. "Iedereen zou blij en trots moeten zijn dat iemand het heeft overleefd. We leven in een maatschappij waarin uiterlijk heel belangrijk is, maar dat zou niet zo moeten zijn."
Ze heeft ervaren dat niet iedereen die dit overkomt er hetzelfde mee omgaat. "Er is een groep mensen met wie het prima gaat, die doorgaan met leven. Maar er is ook een groep die zich alleen voelt. Juist die mensen halen ontzettend veel steun uit lotgenotencontact. Eindelijk is er iemand die me begrijpt, hoor ik vaak."
De patiëntenvereniging doet overigens meer dan lotgenoten met elkaar in contact brengen. Zo is er bijvoorbeeld een voorlichtingscampagne om mensen te manen op tijd naar de huisarts te gaan als iets ogenschijnlijk kleins niet overgaat.
"Het begint altijd met een huis-, tuin- en keukenkwaaltje, een wondje, een knobbeltje op de neus. Wij roepen mensen op: als zoiets na drie weken niet weggaat, ga dan naar een arts. Hoe sneller je erbij bent, hoe beter."